De tulp - Van bol tot vaas

• Geplaatst op 18 Januari 2020
• Geplaatst in Datarecorders, droogmiddelen, Ethyleenfilters, Tuinbouw, Tulp, Vocht
• 0

Op 18 januari is het Nationale Tulpendag. Niet vreemd dat deze bloem een eigen dag heeft gekregen, want zoals molens en klompen zijn tulpen onlosmakelijk verbonden met Nederland. Deze prachtige voorjaarsbloeiers, te vinden op vele bollenvelden in ons kleine kikkerlandje, staan in de top 10 van Nederlandse exportproducten; jaarlijks worden bijna 2.5 miljard tulpenbollen geëxporteerd naar het buitenland. Maar niet zonder slag of stoot. Want hoe zorgen we ervoor dat onze tulpen waar dan ook ter wereld van goede kwaliteit in de vaas belanden?

De tulpenbol

We genieten allemaal van een bosje tulpen in huis door de vrolijke kleuren en de heerlijke geur. Maar de kwaliteit van de tulp staat of valt bij de kwaliteit van de bol. De bol is dan ook het belangrijkste onderdeel voor een teler. Hoe dikker de bol, hoe waardevoller deze is. Om maar even een voorbeeld te geven: In de 17e eeuw was een enkele tulpenbol zelfs net zoveel waard als een grachtenpand in Amsterdam.

Nederland is rijk aan bloembollenvelden, omdat de grond in Nederland heel geschikt is voor bloembollen. Veel bloembollenvelden zijn te vinden in het westen van Nederland, in de duingebieden vlakbij zee. Het grondwater zit hier diep en door het gruis van de schelpen is de grond rijk aan kalk, wat belangrijke factoren zijn voor het kweken van een goede bol. Om verse grond te krijgen wordt er geploegd en vervolgens wordt de grond bemest om zo te zorgen voor de juiste voeding voor de bol. Als de grond is voorbereid gaan in oktober de bollen de grond in en worden ze afgedekt met stro of riet, zodat de bollen worden beschermd tegen de winterkou en het zand niet kan wegstuiven. In het voorjaar staan de tulpen in bloei en is Nederland letterlijk bezaaid met prachtige kleuren. Die prachtige beelden kennen we allemaal wel. Op dat moment wordt er door de kweker gekeken of er niet een verkeerde soort tussenstaat, of dat er ongezonde tulpen tussen staan die aangetast zijn door bijvoorbeeld schimmels of virussen. De BKD  (bloemenkeuringsdienst) doet nog een extra check of de tulpen soortecht zijn en geen ziektes hebben. Wanneer de bloemen zijn goedgekeurd door de BKD worden ze geklasseerd.

Na goedkeuring worden de tulpen gekopt, zodat alleen de stengels en de bladeren overblijven. Hierin wordt het voedsel voor de bol aangemaakt. Als deze geel kleuren heeft de bol voldoende voedsel opgenomen en kunnen ze worden gerooid. Dit gebeurt in de zomer.

Na het rooien worden de bollen gepeld. Dit gebeurt machinaal. Aan de grote bollen zitten kleine bollen vast. Deze kleine bollen worden door de machine losgemaakt en vervolgens worden de bollen gesorteerd op klein en groot. De kleine bollen gaan weer terug de grond in. De grote bollen vallen op een lopende band en worden met de hand gepeld, waarna ze weer machinaal worden gesorteerd op grootte. Ze rollen vanuit de machine per maat in een kist, welke op lucht wordt gezet, zodat ze gedroogd kunnen worden. Wanneer de bollen droog zijn, worden ze nog een keer nagekeken en belanden ze uiteindelijk vanuit een telmachine in een krat om verkocht te worden. Een groot deel hiervan wordt geëxporteerd.

Export van tulpenbollen

Er zijn in Nederland ongeveer 100 bollenexporteurs, waarvan 25 exporteurs verantwoordelijk zijn voor 80% van de bloembollenexport. 85% van de bloembollenexport is in Nederlandse handen. Dit komt onder andere omdat Nederlanders een voorsprong hebben in kennis van het telen en het grote assortiment. De exportwaarde inclusief wederuitvoer ligt (in 2018) op circa € 765.000.000. Hiervan gaat ongeveer 55% naar landen buiten de Europese Unie, veelal naar Verenigde staten, Japan, China en Rusland. Dit gebeurt in containers per schip. Belangrijk is dat gedurende de trip, van meestal een paar weken door verschillende klimaatzones, de bollen op de juiste temperatuur moet worden bewaard onder de juiste condities, waarbij luchtvochtigheid en ventilatie een belangrijke rol spelen.

Risico’s tijdens transport

Om de perfecte tulpenbol te creëren is er al een heel traject achter de rug. De volgende uitdaging is om de kwaliteit van deze bol te behouden totdat ze de afnemer bereikt. De klimaatcondities in een container tijdens zeetransport kunnen nogal variëren. Dit heeft te maken met temperatuurschommelingen tussen dag en nacht, klimaatzones, luchtverdeling en weertype. De ideale temperatuur voor het vervoeren van tulpenbollen is 20 graden Celsius, waarbij het belangrijk is om het vochtniveau laag te houden. Ook hebben de bollen goede ventilatie nodig en zijn ze extreem gevoelig voor ethyleen. Het is dus van belang om het overtollige vocht uit de lucht te halen door het toepassen van droogmiddelen en ethyleenfilters te plaatsen om schade door ethyleengas te voorkomen. Veel van onze klanten maken tevens gebruik van datarecorders, om het temperatuur- en luchtvochtigheidsverloop tijdens het transport te monitoren.

Een bosje tulpen

Het bosje tulpen zoals wij dat meestal bij de bloemist, in de supermarkt of op de markt kopen om thuis het lentegevoel te creëren, komt doorgaans niet van de bollenvelden, maar wordt gepoot bij de kwekerij. Ook dit is een traject waarin verschillende stappen worden ondernomen om de tulpen uiteindelijk bij de detailhandel te kunnen verkopen. Deze bossen worden zo gekweekt dat ze minimaal een week in een vaas overleven waardoor de consument er optimaal van kan genieten.